Getal van het jaar
Het gaat weer de verkeerde kant op. Het is nu alle hens aan dek, alle alarmsignalen op het coronadashboard zijn afgegaan, en dus gooit het kabinet het roer om. Het kiest alsnog voor een landelijke aanpak om de tweede golf het hoofd te bieden. Na de persconferentie van maandagavond had het nieuwe praatprogramma de Vooravond de gelegenheid om het uur in de aanloop naar het achtuurjournaal vol te maken, en om met de kenners van het journalistieke landschap duiding te geven aan hetgene wat de natie zojuist ter ore was gekomen.
De bijdrage van één van de tafelgasten vond ik dermate storend, dat het mij inspireerde om deze column hierover te schrijven. Het gaat om Talitha Muusse, zij wordt als tafelgast doorgaans opgevoerd als “spreker namens de jongere generatie”.
Haar betoog ging ongeveer in de volgende richting: het coronabeleid moet erop gericht zijn dat de kwetsbaren het virus niet krijgen, in plaats van het algemene beleid dat voor iedereen geldt en jongeren hun vrijheden afneemt. Want jongeren belanden toch niet op de IC, aldus Muusse.
Om dit betoog te ondersteunen, gebruikte ze argumenten die kant noch wal raken. Ze beoordeelde het feit dat minister Hugo de Jonge “weer die R” naar voren had gehaald als weinig relevant. “Waar het echt om gaat is natuurlijk: kan die zorg het straks aan?”
Presentatrice Fidan Ekiz wierp terecht op dat de R niet los staat van het beschermen van ouderen en kwetsbaren. Hierop volgde een misrepresentatie van de R: “de R gaat over het aantal besmettingen, niet over het aantal IC-opnamen”.
En dan nu, zet je schrap. Handenwrijvend ga ik mijn huidige studie combineren met mijn vorige, en jullie een behapbare portie middelbareschoolwiskunde voorschotelen.
Laat ik er gelijk bij vermelden, dat de beweringen die ik zo ga doen, slechts berust zijn op mijn interpretatie als afgestudeerd bachelorstudent Wiskunde. Ik heb me slechts op oppervlakkig niveau verdiept in de achterliggende modellen van het RIVM.
Voor degenen die precies willen weten hoe deze modellen eruit zien, ik verwijs jullie graag naar de website:
Dan nu, mijn interpretatie. Als je het mij vraagt is de R het allerbelangrijkste cijfer, dat met alle andere cijfers samenhangt. Laten we nog eens de definitie van de R opfrissen in het geheugen: reproductiegetal R staat voor het aantal personen dat wordt besmet door één met COVID-19 besmet persoon. En waarom is dat zo’n belangrijk getal?
Omdat we weten dat infectieziekten exponentieel verspreiden onder bevolkingen, en de R treedt daarbij op als de groeifactor. Simpel gesteld kan het aantal besmettingen (en de groei ervan) gemodelleerd worden met de formule
#besmette personen over T tijd = #besmette personen nu *R^T
Op de persconferentie werd al een voorbode gegeven over hoe de cijfers er volgende week uit gaan zien. Laten we deze formule gebruiken om deze voorspelling te toetsen.
We weten dat R nu rond de 1.3 ligt, en dat de stijging van het aantal besmettingen nu dagelijks bijna 3.000 is. Dan weten we dat voor T = 1, ofwel over één tijdstap, het aantal besmettingen met 1.3 x 3.000 = 3.900 per dag zal stijgen, en voor T = 2, over twee tijdstappen, met 1.3 x 3.900 = 5070 per dag.
Maar hoe lang is één zo’n tijdstap in deze formule? Daar hebben nog veel slimmere mensen dan ik onderzoek naar gedaan. Voor zo’n tijdstap moet je namelijk de generatie tijd nemen: in het geval dat een persoon een ander besmet, is de generatie tijd de tijd die zit tussen het moment dat de ene persoon besmet raakt, en de tijd dat de ander besmet raakt (door de ene). Met behulp van een ingewikkeld model en de op het moment van onderzoek bestaande data van besmettingsclusters in China en Singapore, heeft het RIVM geschat dat de generatietijd rond de 4 à 5 dagen ligt.
Laten we er voor het voorbeeld even 5 dagen van maken.
Dus, als we in de formule T=1 invullen, zijn we in “het echte leven” vijf dagen verder. En na tien dagen (T=2) zouden we dus op 5070 bevestigde besmettingen per dag kunnen zitten!
Mijn excuses voor deze marteling, maar laat ik nu proberen mijn punt te maken. Muusse beweerde dat de capaciteit van de zorg (en de druk daarop) veel belangrijkere maatstaven zijn om in de gaten te houden dan het reproductiegetal. Ik heb geen zin om genuanceerd te doen, dat is gewoon onzin. Als we dat reproductiegetal niet snel weer onder de 1 dringen, dan maakt het namelijk niet uit wat onze zorgcapaciteit is.
Het grootste probleem is namelijk niet eens dat het aantal besmettingen zo hard groeit, maar dat de groei groeit. En die groei blijft groeien zonder deze ingrijpende maatregelen.
Het laatste wat mij opviel is dat Muusse schijnbaar geen verband wilde zien tussen het aantal vastgestelde besmettingen en het aantal IC opnames. Ze redeneerde namelijk dat alleen oplopende besmettingen onder kwetsbaren en ouderen een probleem zouden vormen, want jongeren belanden toch niet op de IC. Ook dat vind ik weer vrij kortzichtig, want het wordt steeds moeilijker om ouderen buiten schot te houden, wanneer er steeds meer mogelijke verspreiders bijkomen.
Moraal van het verhaal is dus, de R moet weer onder de 1, en het liefst zo snel mogelijk. Daar gaat het allemaal om. De meest effectieve manier om dat te bewerkstelligen hebben we (waarschijnlijk) nog niet gevonden, maar het is in deze fase logisch dat we weer overgaan op ingrijpende maatregelen waarvan het effect aantoonbaar is.
Reacties
Een reactie posten