Voorlopers

 Een actueel, politiek getint onderwerp deze keer. Ik ga me er toch maar eens aan branden (no pun intended): kamp Moria en de houding van Nederland. 

Het hoge woord kwam er afgelopen donderdag, daags na de allesverwoestende brand in het overvolle vluchtelingenkamp uit: Nederland neemt 100 vluchtelingen op, waarvan 50 kinderen en 50 kwetsbare migranten. Deze uitzonderlijk gulle daad kan natuurlijk niet zonder compensatie bewerkstelligd worden... Dus haalt Nederland dit aantal wel weer af van het aantal vluchtelingen dat het komend jaar gaat opnemen, de 500 van het afgesproken UNHCR-quotum. 

Zo. “We” doen in ieder geval iets. Maar niets voor de 12.500 mensen die de afgelopen 4 nachten op straat hebben geslapen. Niets voor de mensen die jarenlang op elkaar gepakt zaten en onder slechte omstandigheden gevangen werden gehouden.

Het is niet zo dat de ontwikkelingen uit de lucht vallen. “Moria” was een tikkende tijdbom. Dat het virus zich vroeg of laat een weg zou vinden naar het tentenkamp op Lesbos, diende zich al maanden van tevoren aan. Dat de spanningen en onvrede onder de vluchtelingen tot onbeheersbare hoogte zou groeien, was evenmin verwonderlijk. 

En wat deed Nederland? Ik verbaas me over de houding van één van de meest welvarende landen in de wereld. In mijn ogen hebben we onze verantwoordelijkheid in dit verhaal “afgekocht”. De “oplossing” een paar jaar geleden voor de steeds verder toenemende stroom politieke vluchtelingen was de Turkije-deal. In ruil voor financiële steun, zou Turkije de vluchtelingen aan de buitengrens van Europa tegenhouden, en plaatselijk opvangen. Een opmerkelijk perspectief is het… de “oplossing” is wat Nederland betreft dus vooral dat we voorkomen dat ze bij onze landsgrenzen aankloppen. 

De Griekse eilanden fungeerden als tweede grenspost van Europa: vluchtelingen die de oversteek naar deze eilanden wisten te maken, moesten daar tijdelijk opgevangen worden en ter plaatse hun asielprocedure afwachten. Bij afwijzing van de asielaanvraag, werden ze weer teruggestuurd naar Turkije. 

Zoals bekend zijn deze eilanden volledig overstroomd en zitten de vluchtelingen zodoende al jaren gestrand, nog steeds in afwachting van hun asielaanvraag. 

Wat deed Nederland? De verantwoordelijkheid afkopen. Er werd enkel geld gestuurd, en er zijn signalen dat dat geld niet eens altijd in de goede handen belandde. 

Maar wat moet Nederland dán doen? Laat ik vooropstellen dat ik vind dat de vluchtelingencrisis bij uitstek een internationaal probleem is, en dat dus ook de oplossing internationaal moet worden uitgedacht. Een uitspraak als “wir schaffen das” is op nationaal niveau weliswaar wenselijk, maar niet haalbaar. 

Laat ik het vergelijken met onze houding in bij een ander internationaal thema: de klimaatverandering. In een ver verleden, voordat corona als een koud deken over ons heen viel en ons leven ging beheersen, presenteerden we trots ons Klimaatakkoord. Het motto was: we gaan vooroplopen in de energietransitie. Onafhankelijk van of de andere landen de klimaatdoelen van Parijs blijven nastreven, zetten wij in ieder geval ons beste beentje voor.

Waar ik naartoe wil: we kunnen niet het hele vluchtelingenprobleem oplossen, maar we moeten wel gaan doen wat we kunnen. Er is in de coronacrisis veel gezegd over “het soort land waar we in willen leven”. Wat mij betreft is dat een land dat niet langer wegkijkt voor de grote ellende waarin de minder bedeelden in deze wereld zich bevinden, en een land dat erkent hoeveel nijpender de situatie nu weer is geworden.