De Heer als vrouw

Als God zou bestaan, hoe zou Hij eruit zien? 

Een interessante vraag, maar ik zou één woordje in deze vragende zin eruit willen lichten: Hij. God is altijd een Hij. Althans, in de meest beleden religies in de westerse samenleving is de consensus dat de Heer mannelijk is. 

Ik ben niet gelovig. Maar als ik me een beeld van God moest vormen, zou het er een zijn van een blanke man. Het godsbeeld is makkelijk beïnvloedbaar, zo blijkt. 

Wat ik me nu afvraag, is waarom we met zijn allen deze almachtige positie (al is het er een die vooral in onze gedachten en in ons geloven een plek inneemt) voorbestemd houden voor een mannelijk figuur. Sterker nog, in plaats van dat praten over een glazen plafond en een percentage vrouwen aan de top, is een ultieme mijlpaal in de vrouwenemancipatie niet dat we even goed God als vrouw kunnen zien, als dat we Hem/Haar als man kunnen zien?

In Genesis staat een “verklaring” voor de traditionele rol van de vrouw ten opzichte van de man (een tekst die ik lang geleden uit het Latijn heb vertaald). De eerste vrouw die werd geschapen “naar het evenbeeld van de man”, Eva, beging namelijk een grote zonde. Ze liet zich verleiden door een slang om een verboden vrucht te eten uit de boom van de kennis van goed en kwaad, en riep zodoende het onheil op zich af die al haar nakomelingen op aarde later te wachten zouden staan: de vrouw zou met pijn bevallen, haar begeerte zou naar de man uitgaan en de man zou over haar heersen. 

Die laatste twee beweringen, die heteroseksualiteit en de machtspositie van de man normaliseren, passen niet meer in de huidige tijdsgeest. Dat is evident. 

En nu is het tijd om ook het ingesleten beeld van de mannelijke God aan te pakken. Zelf vind ik de oplossing van de onzijdige God het mooist. Mensen die in zo’n God geloven, voelen de aanwezigheid van een God in alles. Want God is alles. En, strikt genomen, is God ook niets. Het heeft geen vorm, maar God is bij je in alles wat je doet. En Het biedt je steun (ik ben sterk de neiging aan het onderdrukken om “Hij” op te schrijven). 

Een andere manier om een meer modern godsbeeld te scheppen, is door terug te gaan naar het polytheïsme uit de Griekse oudheid. Een paar tweaks zullen noodzakelijk zijn, want we kunnen het erover eens zijn dat er geen goden wonen op de Olympus, en dat er zich geen Onderwereld bevindt diep onder de aardbodem. De Grieken kenden aan ieder aspect van een menselijk leven een aparte god toe, en dat levert een mooie mix van zowel mannelijke als vrouwelijke goden toe. Minpuntje: de oppergod Zeus is (het kon ook niet anders) mannelijk. Laten we vanaf nu voortaan de notie van een oppergod achterwege laten. 

Van de twaalf belangrijkste goden uit de Griekse mythologie (de Olympiërs) zijn er zes vrouwelijk. Hierbij is de positie van Hestia, de godin van de huiselijke haard, voer voor enige discussie, omdat god van de wijn Dionysus vaak ook die plek krijgt toegeschreven.

Wat mij wél opvalt, is dat de vrouwelijke goden mogen heersen over traditioneel gezien typisch vrouwelijke taken/eigenschappen: Hera is godin van het huwelijk en jaloezie, Demeter van de oogst en vruchtbaarheid, Athene van de wijsheid het recht, Artemis van de jacht en maagdelijkheid, Aphrodite van de liefde en de lust. Laten we in deze verdeling een nieuwe balans zoeken.

Dus met wat aanpassingen aan (ooit) bestaande religies kunnen wij een godsdienst vormen, waarin de vrouw ook in de hogere machten een gelijkwaardige positie bekleedt.